Thị trường thương mại điện tử tại Việt Nam đang trải qua sự phát triển đáng kể, và đang đem lại lợi nhuận lớn. Điều này đã dẫn đến sự xuất hiện đa dạng của các hình thức kinh doanh trực tuyến. Dưới đây là các mô hình kinh doanh thương mại điện tử phổ biến. Hãy cùng Simple Page tìm hiểu ngay thông qua bài viết này!
Mục lục bài viết
Mô hình kinh doanh thương mại điện tử là gì?
Mô hình kinh doanh thương mại điện tử (E-commerce) là một hình thức kinh doanh trực tuyến cho phép tổ chức, doanh nghiệp hoặc cá nhân thực hiện giao dịch, mua bán trên Internet. Tại đây, bạn có thể mua sắm một loạt các sản phẩm với quy mô toàn cầu bất cứ khi nào và ở bất cứ đâu. Điều này là một ưu điểm mạnh mẽ của thương mại điện tử mà các cửa hàng truyền thống không thể thực hiện được.
Lợi ích từ mô hình kinh doanh thương mại điện tử mang lại
Loại bỏ hạn chế về thời gian và không gian: Trong việc kinh doanh trực tiếp, bạn cần phải sở hữu một cửa hàng vật lý, thuê nhân viên và phải đối mặt với nhiều khó khăn khác. Trong khi đó, với mô hình thương mại điện tử, bạn chỉ cần tạo ra một trang web hoặc tham gia vào các nền tảng thương mại điện tử. Với thương mại điện tử, bạn không phải lo lắng về chi phí mặt bằng, nhân viên, hoặc bị ràng buộc bởi địa điểm và thời gian cụ thể. Bạn có thể bán hàng và tương tác với khách hàng 24/24, bất kể ở đâu và khi nào, thông qua giao dịch trực tuyến đơn giản và nhanh chóng.
Tiết kiệm chi phí mặt bằng, lao động và hoạt động kinh doanh: Kinh doanh theo mô hình thương mại điện tử giúp bạn giảm thiểu các chi phí liên quan đến việc thuê mặt bằng và tuyển dụng nhân viên, cũng như các khoản chi phí hoạt động kinh doanh khác. Đặc biệt, bạn không cần phải chi tiêu nhiều cho quảng cáo đắt đỏ, mà thay vào đó, mô hình kinh doanh này giúp bạn tiếp cận và quảng bá sản phẩm một cách hiệu quả, thu hút khách hàng một cách hiệu quả. Điều này giúp cá nhân và doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh về giá cả và tạo cơ hội để tăng thị phần trong thị trường.
Quản lý tồn kho dễ dàng: Mô hình thương mại điện tử cho phép người bán hàng quản lý đơn hàng và hàng tồn kho một cách tự do thông qua các công cụ trực tuyến tiện ích.
Tiếp cận khách hàng lớn: Ngày nay, Internet phát triển mạnh mẽ và cùng với đó là sự gia tăng của nhu cầu mua sắm trực tuyến từ phía người tiêu dùng. Kinh doanh theo mô hình thương mại điện tử giúp bạn tiếp cận một lượng lớn khách hàng trên toàn quốc, tạo điều kiện thuận lợi để tăng doanh số bán hàng và lợi nhuận.
Các mô hình kinh doanh thương mại điện tử phổ biến tại Việt Nam
Thương mại điện tử đóng vai trò quan trọng làm cho các nhà bán lẻ có thể mở rộng quy mô kinh doanh của họ. Với một số doanh nghiệp, thương mại điện tử được xem là phương tiện hiệu quả nhất để tiếp cận thị trường. Hiện nay, các mô hình kinh doanh thương mại điện tử đa dạng và được phân loại như sau:
1. Mô hình kinh doanh thương mại điện tử B2B
Mô hình kinh doanh thương mại điện tử B2B (Business-to-Business) là một hình thức kinh doanh trực tuyến dành riêng cho việc giao dịch giữa các doanh nghiệp. Nó tạo ra các mối quan hệ kinh doanh giữa các công ty và chiếm một tỷ lệ quan trọng trong thị trường thương mại điện tử toàn cầu. Theo dữ liệu từ Statista, doanh số thương mại điện tử B2B toàn cầu dự kiến sẽ đạt khoảng 21,8 nghìn tỷ USD vào năm 2027. Đây thực sự là một con số ấn tượng, cho thấy mô hình B2B đóng một vai trò quan trọng trong hoạt động kinh doanh trực tuyến trên toàn cầu.
2. Mô hình kinh doanh thương mại điện tử B2C
Mô hình kinh doanh thương mại điện tử B2C (Business-to-Customer) là một trong những mô hình kinh doanh trực tuyến phổ biến thứ hai, liên quan đến việc doanh nghiệp thực hiện giao dịch trực tiếp với người tiêu dùng. Trong mô hình này, khách hàng có thể thu thập thông tin, mua các sản phẩm, có thể là hàng hóa vật lý hoặc dịch vụ trực tuyến, và sử dụng chúng, trở thành những người tiêu dùng cuối cùng.
Ở Việt Nam, trong vài năm trước, mô hình kinh doanh thương mại điện tử B2C có vẻ chưa phát triển mạnh mẽ và chưa có một trang web thương mại điện tử nào đứng đầu thị trường. Tuy nhiên, trong vài năm gần đây, đã xuất hiện những doanh nghiệp tiên phong và đạt được thành công lớn trong cộng đồng người dùng trong nước. Cụ thể, các trang web như thegioididong.com và dienmayxanh.com đã đi đầu và đạt được sự thành công đáng kể.
Hiện nay, sàn thương mại điện tử đang trở thành một xu hướng phổ biến và thu hút sự tham gia của nhiều doanh nghiệp. Trong lĩnh vực B2C, các sàn thương mại điện tử nổi tiếng như Lazada mall, Shopee mall và Shopee Brands đã trở thành những điểm đến hấp dẫn cho các doanh nghiệp muốn đưa sản phẩm của họ ra thị trường và tiếp cận người tiêu dùng một cách hiệu quả.
3. Mô hình kinh doanh thương mại điện tử B2G
Một trong các mô hình kinh doanh thương mại điện tử tiếp theo đó là B2G (Business to Government) là hình thức giao dịch trực tuyến giữa doanh nghiệp và các cơ quan chính phủ hoặc tổ chức hành chính công. Nó liên quan đến việc sử dụng Internet để thực hiện các giao dịch mua bán dịch vụ công, các thủ tục cấp phép, và các hoạt động khác liên quan đến chính phủ. Hiện nay, các doanh nghiệp cung cấp cho chính phủ các sản phẩm và dịch vụ như phần mềm quản lý tài chính, hệ thống quản lý nhân sự và đào tạo, giải pháp bảo mật thông tin, hệ thống quản lý dự án và công trình, công nghệ trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu.
4. Mô hình kinh doanh thương mại điện tử C2B
Mô hình kinh doanh thương mại điện tử C2B là một mô hình kinh doanh trong đó người tiêu dùng tạo ra giá trị và doanh nghiệp tiêu thụ giá trị đó. Mô hình này thay đổi hoàn toàn vị trí truyền thống giữa người tiêu dùng và doanh nghiệp, khiến cho người tiêu dùng trở thành nguồn cung cấp giá trị cho doanh nghiệp.
5. Mô hình kinh doanh thương mại điện tử C2C
Mô hình thương mại điện tử C2C (Customer-to-Customer) là hình thức giao dịch trực tuyến giữa các người tiêu dùng với nhau. Đây là mô hình kinh doanh có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất tính đến thời điểm hiện tại. Mô hình này thường thấy được thể hiện qua các sàn thương mại điện tử hoạt động dưới dạng bán đấu giá trực tuyến, trao đổi sản phẩm qua mạng và các giao dịch trực tuyến khác. Hiện nay, mô hình C2C thường bao gồm sàn thương mại điện tử, Facebook marketplace, các nhóm bán hàng trên Facebook, và các trang web đăng bán hàng như Chợ Tốt.
Các người tiêu dùng tham gia vào mô hình kinh doanh thương mại điện tử C2C có thể mua sắm, trao đổi, và chia sẻ sản phẩm hoặc dịch vụ với nhau thông qua các nền tảng trực tuyến. Mô hình kinh doanh thương mại điện tử C2C mang lại sự linh hoạt và tiện lợi cho người tiêu dùng, giúp họ tiếp cận các sản phẩm đa dạng và có cơ hội thực hiện các giao dịch trực tiếp với những người khác trong cộng đồng trực tuyến.
6. Mô hình kinh doanh thương mại điện tử G2B
Mô hình kinh doanh thương mại điện tử G2B (Government-to-Business) là hình thức giao dịch trực tuyến giữa chính phủ và doanh nghiệp. Đây là một trong ba yếu tố chính của chính phủ điện tử. Thương mại điện tử G2B thường không tập trung vào giao dịch thương mại mà chủ yếu liên quan đến việc cung cấp thông tin về luật pháp, quy chế, chính sách và các dịch vụ hành chính công trực tuyến cho doanh nghiệp thông qua Internet.
Các sản phẩm và dịch vụ mà chính phủ hiện đang cung cấp cho doanh nghiệp bao gồm:
- Hệ thống cấp phép kinh doanh trực tuyến.
- Dịch vụ tư vấn và hỗ trợ doanh nghiệp.
- Hệ thống mua sắm công cộng.
- Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp.
- Quy định và tiêu chuẩn cho doanh nghiệp.
Trong mô hình này, chính phủ đóng vai trò cung cấp thông tin và dịch vụ hành chính công cho doanh nghiệp, giúp họ dễ dàng tiếp cận và thực hiện các thủ tục công việc một cách thuận tiện qua Internet. Thương mại điện tử G2B đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự chuyển đổi kỹ thuật số của các hoạt động chính phủ và hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình tương tác với các cơ quan chính phủ.
Các mảng kinh doanh dựa trên mô hình kinh doanh thương mại điện tử
1. Bán buôn- Bán sỉ (Wholesaling)
Bán buôn, còn được gọi là Bán sỉ hoặc Wholesaling, là mô hình kinh doanh mà một cửa hàng cung cấp sản phẩm với số lượng lớn và thường kèm theo mức chiết khấu. Trong mô hình này, bạn có thể thiết lập giá bán sỉ cho khách hàng mua hàng với số lượng lớn trên trang web của bạn hoặc trên các sàn thương mại điện tử.
Trước đây, hoạt động bán buôn chủ yếu tập trung vào mô hình kinh doanh B2B, nghĩa là doanh nghiệp bán buôn cho các doanh nghiệp khác. Tuy nhiên, nhờ sự phát triển của Internet, mô hình bán buôn đã mở rộng ra nhiều hình thức khác như B2C hoặc C2B. Điều này có nghĩa là bất kỳ ai cũng có thể tham gia kinh doanh bán buôn thông qua thương mại điện tử, không chỉ giới hạn cho doanh nghiệp.
2. Bán lẻ (Retailing)
Bán lẻ là quá trình mua sản phẩm trực tiếp từ các nhà sản xuất, nhà bán sỉ (bán buôn), hoặc đại lý phân phối lớn, và sau đó bán lại cho người sử dụng cuối cùng. Quy mô của hoạt động bán lẻ có thể rất đa dạng, từ một cửa hàng đơn lẻ, chuỗi cửa hàng, đến việc chỉ có gian hàng trực tuyến trên Internet. Để thực hiện bán lẻ trực tuyến, bạn có thể tạo một trang web bán hàng, tạo trang Fanpage, hoặc tham gia vào các sàn thương mại điện tử.
Nhà bán lẻ thường xử lý các đơn hàng nhỏ từ một lượng lớn người tiêu dùng cá nhân thay vì xử lý các đơn hàng lớn từ một số lượng nhỏ khách hàng mua sỉ hoặc doanh nghiệp. Để thành công trong việc bán lẻ trực tuyến, bạn cần lập kế hoạch kỹ lưỡng, hiểu rõ nhu cầu của người tiêu dùng, và tổ chức nhiều chương trình quảng cáo và khuyến mãi để người tiêu dùng biết đến sản phẩm của doanh nghiệp.
3. Dropshipping
Dropshipping là mô hình bán hàng “bỏ qua khâu vận chuyển”. Trong mô hình này, bạn không cần lưu trữ hàng hóa mà tập trung vào việc chọn sản phẩm và tiến hành bán hàng. Nhiệm vụ của bạn là đưa các sản phẩm lên các nền tảng thương mại điện tử hoặc trang web của bạn. Khi có đơn hàng được tạo ra, người bán sẽ chuyển thông tin đơn hàng tới nhà cung cấp, và sau đó, các nhà cung cấp sẽ thực hiện toàn bộ quy trình giao hàng tới khách hàng.
4. In theo yêu cầu (Print-on-demand)
Mô hình in theo yêu cầu, còn được gọi là POD (Print on Demand), tương tự như dropshipping. Trong mô hình này, các doanh nghiệp cung cấp các thiết kế tùy chỉnh trên nhiều loại sản phẩm như áo thun, áo hoodies, quần ôm sát chân (legging), cốc, vỏ điện thoại và vải. Khi bạn đặt một đơn hàng, nhà sản xuất bên thứ ba sẽ in thiết kế đã chọn lên sản phẩm, đóng gói trong bao bì có thương hiệu và giao hàng trực tiếp cho khách hàng.
5. Nhãn hiệu riêng (Private labeling)
Nhiều doanh nhân trong lĩnh vực thương mại điện tử thường có ý tưởng sản phẩm tuyệt vời nhưng không có khả năng hoặc tài năng sản xuất sản phẩm tự mình. Do đó, họ thường đặt hàng từ các nhà sản xuất và sau đó đánh dấu sản phẩm với nhãn hiệu riêng của họ, tiến hành tiếp thị và bán sản phẩm dưới danh tính riêng của mình.
Dưới đây là hai trong những lý do thuyết phục nhất khiến việc sử dụng nhãn hiệu riêng trở thành một lựa chọn đáng xem xét cho doanh nghiệp của bạn:
- Các sản phẩm nhãn hiệu riêng được phát triển, xây dựng thương hiệu và bán bởi một công ty riêng biệt, làm cho công ty này khác biệt với các đối thủ cạnh tranh. Chủ sở hữu nhãn hiệu riêng sở hữu thiết kế sản phẩm, thông số kỹ thuật, kỹ thuật sản xuất và quyền độc quyền bán sản phẩm dưới nhãn hiệu riêng của họ. Vì họ là nguồn cung cấp duy nhất, các nhãn hiệu riêng nếu tiếp thị một cách tốt có thể tạo ra nhu cầu cao và định giá cao.
- Các sản phẩm thương hiệu riêng thường có tỷ lệ lợi nhuận khá cao. Bởi vì họ là người bán duy nhất trên thị trường, họ có thể thu được lợi nhuận cao từ việc đặt giá bán cao.
6. Nhãn trắng (White labeling)
Tương tự như mô hình nhãn hiệu riêng, mô hình nhà bán lẻ nhãn trắng cũng đặt tên riêng của họ lên các sản phẩm và bán lại từ một nhà cung cấp. Các doanh nghiệp thực hiện mô hình nhãn trắng không cần quản lý quá trình sản xuất và kiểm soát chất lượng, nhưng họ phải đối mặt với cạnh tranh nhiều hơn. Các nhà cung cấp nhãn trắng có quyền kiểm soát thiết kế của bao bì, nhưng không kiểm soát thông số kỹ thuật hoặc chất lượng của sản phẩm.
Do bất kỳ đại lý bán lẻ nào cũng có thể bán các sản phẩm này, các nhà bán lẻ khó khăn trong việc tạo điểm bán hàng độc đáo (Unique Selling Points – USP) và phải sử dụng chiến lược tiếp thị và kênh phân phối để tạo sự phân biệt.
7. Tiếp thị liên kết (Affiliate marketing)
Affiliate marketing, hay còn gọi là mô hình tiếp thị liên kết dựa trên tiền hoa hồng, áp dụng khi các cá nhân, những người có tầm ảnh hưởng hoặc người nổi tiếng giới thiệu sản phẩm/dịch vụ của doanh nghiệp tới khách hàng mới thông qua việc chia sẻ các liên kết mua hàng.
Đơn giản hơn, khi một người truy cập một trang web thông qua liên kết được đặt trên trang của bạn, bạn sẽ nhận được tiền hoa hồng từ doanh nghiệp dựa trên mỗi đơn hàng thành công hoặc hoàn thành các hành động cụ thể được đặt ra.
Mô hình Affiliate là một phương pháp hiệu quả để tăng doanh số bán hàng và quảng bá thương hiệu, đồng thời cung cấp cơ hội kiếm thêm thu nhập cho những người tham gia chương trình liên kết.
Tổng kết
Trên đây là tổng hợp danh sách các mô hình kinh doanh thương mại điện tử phổ biến tại Việt Nam cùng với các mảng kinh doanh khác nhau do Simple Page tổng hợp được. Cảm ơn bạn đã đọc bài viết này, đừng quên chia sẻ nó với những người khác nếu bạn cảm thấy nội dung hữu ích. Chúng ta sẽ gặp lại nhau trong những bài viết tiếp theo.
Nếu bạn cần hỗ trợ trong việc tạo website thương mại điện tử, phát triển ứng dụng bán hàng hoặc thiết kế landing page, hãy liên hệ ngay với Simple Page – Chúng tôi sẽ giúp bạn.
